Συνεχίζεται η διάθεση εκατομμυρίων ευρώ, εν μέσω κρίσης, για τα έργα εκτροπής του Αχελώου. Από πρόσφατη απόφαση του υπουργείου Ανάπτυξης και Υποδομών προκύπτει ότι το Δημόσιο θα πληρώσει 9,4 εκατομμύρια για τη στήριξη της σήραγγας εκτροπής. Και μάλιστα το ποσό αυτό σύντομα θα πολλαπλασιαστεί, καθώς το Δημόσιο δέχθηκε το αίτημα του εργολάβου για εκτέλεση σαφώς περισσότερων εργασιών. Αιτία, η κακή στατική κατάσταση της σήραγγας εκτροπής, η οποία έμεινε ημιτελής λόγω της δικαστικής εμπλοκής του έργου. Οι υπέρμαχοι της εκτροπής πάντως υποστηρίζουν ότι το έργο είναι απαραίτητο για να μη «στεγνώσει» ο θεσσαλικός κάμπος.
Η σήραγγα εκτροπής έχει μήκος 17,4 χλμ., ξεκινά από δύο μέτωπα (τη Δρακότρυπα και το Ανθηρό) και καταλήγει στη Θεσσαλία, στο Πετρωτό.
Τα έργα κατασκευής ξεκίνησαν στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας και σταμάτησαν (από κοινού με το φράγμα της Συκιάς) το 2010 με εντολή της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας (αρ. 141/2010).
Το μεγαλύτερο μέρος της σήραγγας είχε ολοκληρωθεί, ωστόσο σε δύο σημεία της (συνολικά 5 χιλιόμετρα) δεν έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή της τελικής επένδυσης.
Κατόπιν της απόφασης του ΣτΕ να «παγώσει» τα έργα, το (τότε) υπουργείο Υποδομών ανέθεσε ιδίοις εξόδοις την εκπόνηση των μελετών σχετικά με τη στατική κατάσταση των ημιτελών έργων. Κατόπιν τις παραχώρησε (προεκλογικά) στις νομαρχίες της Θεσσαλίας, προκειμένου πρώτες εκείνες να υποβάλουν στο ΣτΕ αίτηση για άρση της αναστολής εκτέλεσης εργασιών (και κατόπιν και το ίδιο το υπουργείο). Στις αιτήσεις άρσης αναστολής οι υπέρμαχοι του έργου υποστήριζαν ότι το «πάγωμα» των εργασιών ολοκλήρωσης της σήραγγας είχε ως αποτέλεσμα να κινδυνεύει η ευστάθειά της. Μάλιστα, το υπουργείο επικαλέστηκε όχι μόνο το κόστος που θα έχει για το Δημόσιο τυχόν κατάρρευση της σήραγγας, αλλά και την περιβαλλοντική επιβάρυνση που προκαλείται από το ημιτελές έργο.
Η απόφαση (αρ. 151/2011) που εκδόθηκε από την Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ έκανε δεκτό το αίτημα, «μόνο κατά το μέρος που συνίσταται στη λήψη μέτρων αναγκαίων για την προσωρινή, έως τη λήξη της εκκρεμοδικίας, ευστάθεια της σήραγγας». Παράλληλα απέρριψε τα υπόλοιπα επιχειρήματα του υπουργείου: το επιχείρημα περί ζημιάς στο περιβάλλον, κρίνοντας ότι οι περιβαλλοντικές μελέτες του υπουργείου Υποδομών δεν στηρίζονται σε συγκεκριμένα στοιχεία. Και το επιχείρημα περί οικονομικής ζημιάς, κρίνοντας ότι «τυχόν συνέχιση των εργασιών στις εν εξελίξει εργολαβίες θα καταστήσει έτι δυσχερέστερη και οικονομικά πιο δαπανηρή την επαναφορά του χώρου στην προτέρα κατάσταση σε περίπτωση ευδοκιμήσεως της αιτήσεως ακυρώσεως».
Την 1η Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, το υπουργείο Υποδομών ανέθεσε σε εργολάβο (Impregilo SpA) την πραγματοποίηση των εργασιών στη σήραγγα, έναντι 9,6 εκατ. ευρώ.
Η προθεσμία ολοκλήρωσης του έργου ήταν 15 μήνες, δηλαδή την 1η Μαρτίου 2013. Μόλις πέντε ημέρες πριν από τη λήξη της προθεσμίας, στις 25 Φεβρουαρίου, ο εργολάβος κατέθεσε αίτηση για τη χορήγηση παράτασης 10 μηνών, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2013. Το Δημόσιο επέδειξε αξιοσημείωτα αντανακλαστικά: μόλις μία ημέρα αργότερα, η αρμόδια υπηρεσία (Τμήμα Κατασκευής Εργων Καρδίτσας της ΕΥΔΕ/ ΟΣΥΕ) εισηγήθηκε στο υπουργείο τη χορήγηση της παράτασης. Στις 13 Μαρτίου, ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Εργων, Στράτος Σιμόπουλος, υπέγραψε την απόφαση χορηγώντας την παράταση.
Το Δημόσιο υιοθετώντας (απ’ ό,τι φαίνεται, με συνοπτικές διαδικασίες) την επιχειρηματολογία υπέρ της ανάγκης εκτέλεσης επιπρόσθετων εργασιών, ουσιαστικά δέχεται και την οικονομική επιβάρυνση που αυτές θα φέρουν στο έργο. «Κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού της εργολαβίας του θέματος και έπειτα από εκτεταμένες παρατηρήσεις των προβλημάτων που είχαν παρουσιαστεί στο ανεπένδυτο τμήμα της σήραγγας, καταβλήθηκε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να προσμετρηθούν κατά το εφικτό όλες οι απαιτούμενες εργασίες που κρίνονταν απαραίτητες σύμφωνα με την έκθεση των εμπειρογνωμόνων και αφορούσαν μόνο προσωρινά μέτρα υποστήριξης κατ’ εντολή του ΣτΕ», αναφέρεται στην απόφαση. «Κατά την πορεία εκτέλεσης των εργασιών αποκατάστασης των αστοχιών διαπιστώθηκε ότι καταπτώσεις που είχαν ληφθεί υπόψη στο συμβατικό αντικείμενο του έργου είχαν επεκταθεί κατά πολύ σε μήκος και βάθος και είχαν εμφανιστεί και νέες καταπτώσεις, συνεπώς απαιτείται περισσότερος χρόνος για την αποκατάστασή τους», αναφέρεται στο σκεπτικό της εισήγησης. Με δεδομένη την κατάσταση στην οποία ο εργολάβος εκτιμά ότι βρίσκεται η σήραγγα, η οικονομική επιβάρυνση δεν θα πρέπει να θεωρείται αμελητέα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για την ολοκλήρωση της εκτροπής του Αχελώου εκτιμάται ότι απαιτούνται ακόμα 270 εκατομμύρια ευρώ και μάλιστα αμιγώς από εθνικούς πόρους, αφού η Ε.Ε. έχει αρνηθεί από το 1994 να χρηματοδοτήσει το έργο, κρίνοντας ότι δεν έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα.
Η ιδέα της εκτροπής του Αχελώου πρωτοτέθηκε τη δεκαετία του ’60 και επανήλθε τη δεκαετία του ’80. Τα πρώτα έργα ξεκίνησαν το 1992 με την υποστήριξη όλων των φορέων της Θεσσαλίας, συνάντησαν όμως δριμείες αντιδράσεις από τους φορείς της Αιτωλοακαρνανίας και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, με αποτέλεσμα το έργο να ακυρωθεί από το ΣτΕ τέσσερις φορές μέχρι σήμερα.
Οι υπέρμαχοι του έργου
Υπέρμαχοι της εκτροπής, εκτός από τους εκάστοτε υπουργούς Δημοσίων Εργων και τους βουλευτές της Θεσσαλίας, είναι σχεδόν σύσσωμοι οι φορείς της Λάρισας και της Μαγνησίας. Οπως υποστηρίζουν, το έργο έχει περιοριστεί σημαντικά σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό της δεκαετίας του ’90 και πλέον αφορά την εκτροπή 250 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού ετησίως (έναντι 1,5 δισ. κυβικών). Στο πλευρό τους βρίσκονται οι διαχειριστικές μελέτες για τα ύδατα στη Δυτική Στερεά και τη Θεσσαλία (εκπονούνται βάσει της Οδηγίας 2000/60 για τη διαχείριση υδάτων), που θεωρούν το σενάριο της εκτροπής συμβατό με την κοινοτική περιβαλλοντική νομοθεσία και οικονομικότερο από εκείνο του περιορισμού της σπατάλης του νερού. Πάντως, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ξεκαθάρισε ότι θεωρεί το έργο συμβατό με την κοινοτική νομοθεσία στον βαθμό που προορίζεται για την ύδρευση των πόλεων και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημιάς (και όχι την άρδευση).
Πηγή: kathimerini