Την εξέταση των έργων ανάδειξης του φρουρίου του Ρίου και των ζητημάτων γενικότερα της αξιοποίησης του ως πόλος έλξης πολιτιστικών και άλλων εκδηλώσεων ζήτησε με σχετική του ερώτηση από το Υπουργείο Πολιτισμού – Τουρισμού ,ο Βουλευτής Αχαΐας και πρώην Υφυπουργός Μιχάλης Μπεκίρης...
Η απάντηση σε σχέση με τα θέματα που τέθηκαν, ανέδειξε το ζήτημα της μη αξιοποίησης του Φρουρίου από τα ωφελήματα της σύμβασης παραχώρησης του Ελληνικού Δημοσίου με τη Γέφυρα Α.Ε. το 1998 και στην συνέχεια απαρίθμησε τα προγράμματα της Ε.Ε που υλοποιήθηκαν για το εν λόγω μνημείο τα οποία όμως δεν εμπεριέχουν ένα master plan που θα αποτελούσε την κατευθυντήρια γραμμή για την εξασφάλιση της οικονομικής αυτοδυναμίας του Φρουρίου .
Προς απόδειξη των ανωτέρω παραθέτουμε απόσπασμα από την απάντηση του Αρμοδίου Υφυπουργού η οποία έχει ως εξής:
« Σε απάντηση της με αριθμ. πρωτοκόλλου 15720/4.5.2011 Ερώτησης του Βουλευτή κ. Μιχάλη Μπεκίρη και σύμφωνα με τα στοιχεία που έθεσαν υπόψη μας οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, σας αναφέρουμε τα εξής:
Όσον αφορά στη Σύμβαση Παραχώρησης του Ελληνικού Δημοσίου με τη «Γέφυρα Α.Ε.» και όπως προκύπτει από τα στοιχεία που τηρούνται στο αρχείο της αρμόδιας 6ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, στο αριθμ. πρωτ. 1483/18.6.1998 έγγραφο αναφέρεται ότι «...το Φρούριο Ρίου...τελικά δεν περιελήφθη στη Σύμβαση του Ελληνικού Δημοσίου με τη "Γέφυρα Α.Ε."»
Η ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου του Φρουρίου Ρίου υλοποιήθηκε με την ένταξη του έργου «Ανάπλαση - Ανάδειξη - Αποκατάσταση Φρουρίου Ρίου» στο ΠΕΠ Δυτικής Ελλάδας του Γ' Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Το έργο, προϋπολογισμού 1.173.880.00 €, είχε απορρόφηση 100%, διάρκεια υλοποίησης από 1.10.2004 έως 30.4.2007 και εκτελέσθηκε με αυτεπιστασία από την 6η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Επιπλέον, με την εποπτεία της Εφορείας, υλοποιήθηκε το έργο «Συνολική Ανάδειξη Φρουρίου Ρίου» που είχε ενταχθεί, με την αριθμ. πρωτ. 319/Β1/5.2.1.2/3352/2.9.2005 Απόφαση, στην Πράξη «Δίκτυο Πολιτιστικών Στοιχείων - Κάστρων Περίπλους - Διαδρομή Πολιτιστικού Τουρισμού» του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα». Το έργο πραγματοποιήθηκε από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, με προϋπολογισμό 3.059.490,00 € και ανάθεση σε εργοληπτική εταιρεία. Το έργο περαιώθηκε εμπρόθεσμα στις 3.2.2008 (σύμφωνα με την αριθμ. ΤΑΠ/ΔΑΣΚ/ΜΕΛ/4591/29.5.2008 Βεβαίωση Περαίωσης του έργου και το από 12.6.2009 Πρωτόκολλο Οριστικής Παραλαβής του ΤΑΠΑ).
Το έργο περιελάμβανε τις αναγκαίες εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης των τειχών και των προμαχώνων του φρουρίου από βλάβες που οφείλονταν στην εγκατάλειψη, το χρόνο και τις επεμβάσεις λόγω της μακρόχρονης χρήσης του φρουρίου ως στρατοπέδου. Περιελάμβανε επίσης εργασίες που κατέστησαν τους χώρους των προμαχώνων επισκέψιμους, με χρήσεις για πολιτιστικές εκδηλώσεις και για τις ανάγκες των υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.
Επίσης, στο πλαίσιο του έργου «Μελέτες Ωρίμανσης για την Αποκατάσταση-Ανάδειξη Μεσαιωνικών Μνημείων Ν. Αχαΐας και Ηλείας, Ε.Π. Πολιτισμός, Μέτρο 3.3.», εκπονήθηκε από την 6η Εφορεία η μελέτη για τη «Στερέωση -Ανάπλαση -Ανάδειξη Φρουρίου Ρίου Νομού Αχαΐας», συνολικού προϋπολογισμού 2.500.000 €.
Τέλος, γνωστοποιείται ότι ο αρχαιολογικός χώρος, με εκάστοτε σχετική Απόφαση της 6ΗΣ Εφορείας έπειτα από εισήγηση στο Τοπικό Συμβούλιο Μνημείων Δυτικής Ελλάδας, παραχωρείται κατά τους θερινούς μήνες για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων -άλλωστε, για το λόγο αυτό έχει κατασκευασθεί και το μεταλλικό ανοικτό θέατρο μικρής χωρητικότητας-, μετά την καταβολή των αντίστοιχων τελών από τους διοργανωτές, υπέρ του Τ.Α.Π.Α. Στο ναΐσκο της Ζωοδόχου Πηγής που λειτουργεί στους δίδυμους πύργους του Φρουρίου, τελούνται κατά τους θερινούς μήνες γάμοι και βαπτίσεις.
Όπως προκύπτει από τα προηγούμενα, το ΥΠΠΟΤ καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για τη διατήρηση, ανάδειξη και προβολή του μνημείου, το οποίο είναι επισκέψιμο χωρίς την καταβολή εισιτηρίου. Από τη συχνότητα των αιτημάτων α) για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων {αιτήματα που προέρχονται από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τη Δημοτική Αρχή, ιδιώτες κ.ά.) β) για οργανωμένες επισκέψεις φορέων, συλλόγων, σχολικών μονάδων γ) για την τέλεση μυστηρίων στο ναό της Ζωοδόχου Πηγής δ) για την κινηματογράφηση και φωτογράφηση του Φρουρίου στο πλαίσιο τηλεοπτικών -κινηματογραφικών παραγωγών και έντυπων εκδόσεων, συνάγεται ότι το Φρούριο Ρίου αναδεικνύεται σταδιακά σε πολιτιστική σταθερά της περιοχής, με απήχηση που υπερβαίνει τα αυστηρά τοπικά πλαίσια.»
Η απάντηση σε σχέση με τα θέματα που τέθηκαν, ανέδειξε το ζήτημα της μη αξιοποίησης του Φρουρίου από τα ωφελήματα της σύμβασης παραχώρησης του Ελληνικού Δημοσίου με τη Γέφυρα Α.Ε. το 1998 και στην συνέχεια απαρίθμησε τα προγράμματα της Ε.Ε που υλοποιήθηκαν για το εν λόγω μνημείο τα οποία όμως δεν εμπεριέχουν ένα master plan που θα αποτελούσε την κατευθυντήρια γραμμή για την εξασφάλιση της οικονομικής αυτοδυναμίας του Φρουρίου .
Προς απόδειξη των ανωτέρω παραθέτουμε απόσπασμα από την απάντηση του Αρμοδίου Υφυπουργού η οποία έχει ως εξής:
« Σε απάντηση της με αριθμ. πρωτοκόλλου 15720/4.5.2011 Ερώτησης του Βουλευτή κ. Μιχάλη Μπεκίρη και σύμφωνα με τα στοιχεία που έθεσαν υπόψη μας οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, σας αναφέρουμε τα εξής:
Όσον αφορά στη Σύμβαση Παραχώρησης του Ελληνικού Δημοσίου με τη «Γέφυρα Α.Ε.» και όπως προκύπτει από τα στοιχεία που τηρούνται στο αρχείο της αρμόδιας 6ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, στο αριθμ. πρωτ. 1483/18.6.1998 έγγραφο αναφέρεται ότι «...το Φρούριο Ρίου...τελικά δεν περιελήφθη στη Σύμβαση του Ελληνικού Δημοσίου με τη "Γέφυρα Α.Ε."»
Η ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου του Φρουρίου Ρίου υλοποιήθηκε με την ένταξη του έργου «Ανάπλαση - Ανάδειξη - Αποκατάσταση Φρουρίου Ρίου» στο ΠΕΠ Δυτικής Ελλάδας του Γ' Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Το έργο, προϋπολογισμού 1.173.880.00 €, είχε απορρόφηση 100%, διάρκεια υλοποίησης από 1.10.2004 έως 30.4.2007 και εκτελέσθηκε με αυτεπιστασία από την 6η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Επιπλέον, με την εποπτεία της Εφορείας, υλοποιήθηκε το έργο «Συνολική Ανάδειξη Φρουρίου Ρίου» που είχε ενταχθεί, με την αριθμ. πρωτ. 319/Β1/5.2.1.2/3352/2.9.2005 Απόφαση, στην Πράξη «Δίκτυο Πολιτιστικών Στοιχείων - Κάστρων Περίπλους - Διαδρομή Πολιτιστικού Τουρισμού» του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα». Το έργο πραγματοποιήθηκε από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, με προϋπολογισμό 3.059.490,00 € και ανάθεση σε εργοληπτική εταιρεία. Το έργο περαιώθηκε εμπρόθεσμα στις 3.2.2008 (σύμφωνα με την αριθμ. ΤΑΠ/ΔΑΣΚ/ΜΕΛ/4591/29.5.2008 Βεβαίωση Περαίωσης του έργου και το από 12.6.2009 Πρωτόκολλο Οριστικής Παραλαβής του ΤΑΠΑ).
Το έργο περιελάμβανε τις αναγκαίες εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης των τειχών και των προμαχώνων του φρουρίου από βλάβες που οφείλονταν στην εγκατάλειψη, το χρόνο και τις επεμβάσεις λόγω της μακρόχρονης χρήσης του φρουρίου ως στρατοπέδου. Περιελάμβανε επίσης εργασίες που κατέστησαν τους χώρους των προμαχώνων επισκέψιμους, με χρήσεις για πολιτιστικές εκδηλώσεις και για τις ανάγκες των υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.
Επίσης, στο πλαίσιο του έργου «Μελέτες Ωρίμανσης για την Αποκατάσταση-Ανάδειξη Μεσαιωνικών Μνημείων Ν. Αχαΐας και Ηλείας, Ε.Π. Πολιτισμός, Μέτρο 3.3.», εκπονήθηκε από την 6η Εφορεία η μελέτη για τη «Στερέωση -Ανάπλαση -Ανάδειξη Φρουρίου Ρίου Νομού Αχαΐας», συνολικού προϋπολογισμού 2.500.000 €.
Τέλος, γνωστοποιείται ότι ο αρχαιολογικός χώρος, με εκάστοτε σχετική Απόφαση της 6ΗΣ Εφορείας έπειτα από εισήγηση στο Τοπικό Συμβούλιο Μνημείων Δυτικής Ελλάδας, παραχωρείται κατά τους θερινούς μήνες για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων -άλλωστε, για το λόγο αυτό έχει κατασκευασθεί και το μεταλλικό ανοικτό θέατρο μικρής χωρητικότητας-, μετά την καταβολή των αντίστοιχων τελών από τους διοργανωτές, υπέρ του Τ.Α.Π.Α. Στο ναΐσκο της Ζωοδόχου Πηγής που λειτουργεί στους δίδυμους πύργους του Φρουρίου, τελούνται κατά τους θερινούς μήνες γάμοι και βαπτίσεις.
Όπως προκύπτει από τα προηγούμενα, το ΥΠΠΟΤ καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για τη διατήρηση, ανάδειξη και προβολή του μνημείου, το οποίο είναι επισκέψιμο χωρίς την καταβολή εισιτηρίου. Από τη συχνότητα των αιτημάτων α) για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων {αιτήματα που προέρχονται από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τη Δημοτική Αρχή, ιδιώτες κ.ά.) β) για οργανωμένες επισκέψεις φορέων, συλλόγων, σχολικών μονάδων γ) για την τέλεση μυστηρίων στο ναό της Ζωοδόχου Πηγής δ) για την κινηματογράφηση και φωτογράφηση του Φρουρίου στο πλαίσιο τηλεοπτικών -κινηματογραφικών παραγωγών και έντυπων εκδόσεων, συνάγεται ότι το Φρούριο Ρίου αναδεικνύεται σταδιακά σε πολιτιστική σταθερά της περιοχής, με απήχηση που υπερβαίνει τα αυστηρά τοπικά πλαίσια.»