Οι συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων στις φυλακές αποτελούν τον πλέον αξιόπιστο δείκτη του πολιτισμού μας.
Όμως, για να μπορέσει το σωφρονιστικό μας σύστημα να ανταποκριθεί στην αποστολή του και να λειτουργήσουν οι φυλακές μας ως τόποι βελτίωσης των τροφίμων και προετοιμασίας για την ομαλή επανένταξή τους στην κοινωνία, είναι απαραίτητη η σταδιακή αλλαγή του ιδεολογικού προσανατολισμού του θεσμού, από μέσο άσκησης εξουσίας, σε μέσο σωφρονισμού και επανακοινωνικοποίησης των κρατουμένων.
Στην κατεύθυνση αυτή το Υπουργείο Δικαιοσύνης θα πρέπει άμεσα να καταβάλει μια πολύπλευρη προσπάθεια προκειμένου να γίνουν οι φυλακές της χώρας κέντρα πραγματικού σωφρονισμού και όχι τιμωρίας.
Σχολεία μιας δεύτερης ευκαιρίας για όλους τους κρατούμενους και όχι εστίες διαφθοράς, όπως δυστυχώς παραμένουν μέχρι σήμερα.
Αναμορφωτήρια με την ουσιαστική έννοια του όρου και όχι κολαστήρια.
Στρατηγικής σημασίας επιλογή πρέπει να αποτελέσει ο διαχωρισμός των κρατουμένων κατά ομοειδείς κατηγορίες με βάση το αδίκημα και την ποινή που εκτίουν.
Η εκπαίδευση και η επαγγελματική κατάρτιση των κρατουμένων αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση σωφρονισμού και ομαλής επανένταξης στην κοινωνία.
Στο πλαίσιο αυτό είναι αναγκαίος ο σχεδιασμός προγραμμάτων εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης των κρατουμένων σε όλα τα καταστήματα κράτησης.
Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της ομαλής επανένταξης των αποφυλακιζομένων στην κοινωνία, κρίνεται απαραίτητη η ενεργοποίηση των -ανενεργών μέχρι σήμερα- διατάξεων του Σωφρονιστικού μας Κώδικα περί επιτροπών κοινωνικής υποστήριξης αποφυλακιζομένων (άρθρο 81), ημιελεύθερης διαβίωσης κρατουμένων (άρθρο 59), οργάνωσης εργασίας έξω από τα καταστήματα κράτησης (άρθρο 42), τμηματικής έκτισης των ποινών (άρθρο 63) και παροχής κοινωφελούς εργασίας (άρθρο 64).
Η όλη προσπάθεια θα πρέπει, σε τελευταία ανάλυση, να κατατείνει σε ένα θεμελιώδη στόχο: Να διασφαλισθεί η ομαλή επανένταξη των κρατουμένων στην κοινωνία, καθιστώντας τις φυλακές κέντρα επιμόρφωσης και επαγγελματικής κατάρτισης για όλους – “σχολεία” μιας δεύτερης ευκαιρίας στην ελπίδα και τη ζωή.
Με τις παραπάνω αλλαγές, αν οι φυλακές δε γίνουν κοινωνικά ωφέλιμες, τουλάχιστον θα πάψουν να είναι βλαπτικές στην έκταση που ήταν μέχρι σήμερα.
του
Άγγελου Τσιγκρή
Δικηγόρου – Καθηγητή Εγκληματολογίας